اسکریپت چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر سایت شخصی دارید و یا وبمستر هستید، باید اطلاعات کافی راجع به اسکریپت داشته باشید. اسکریپت‌ها به زبان ساده برنامه‌های کوچکی هستند که با زبان‌های برنامه نویسی مختلف نوشته می‌شود تا از انجام کارهای تکراری جلوگیری شود. در این مطلب قصد داریم به طور کامل با اسکریپت و کاربردهای آن آشنا شویم.

کد اسکریپت چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

همان طور که در بالا نیز اشاره شد، کدهای اسکریپت برنامه‌های کوچکی هستند که به صورت مداوم در برنامه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این رو برای جلوگیری از تکرار در نوشتن این کدهای دستوری از کد اسکریپت استفاده شده تا هر زمان به آن‌ها نیاز بود، بدون نوشتن مجدد مورد استفاده قرار بگیرند. بعضی از زبان‌های برنامه نویسی زبان اسکریپتی هستند، از جمله این زبان‌ها می‌توان به رکس، پرل و یا جاوا اسکریپت اشاره کرد. این کدهای برنامه نویسی معمولا در سرور وب پردازش شده و برای مدیریت ورودی فرم‌ها و خدمات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از ویژگی‌های زبان‌های اسکریپتی آن است که شما برای استفاده نیازی به کامپایل کردن ندارید، به بیان دیگر خطایابی و اجرا برنامه همزمان با هم انجام می‌شود. در صورت وجود خطا در کدها، دستور خطا به کاربر نمایش داده می‌شود.
اسکریپت می‌تواند به معنای فهرستی از دستورالعمل‌های سیستم عامل باشد که از قبل داخل یک فایل نگه داری شده‌اند. هر زمان که این فایل‌ها در واحد فرمان فراخوانی شوند، دستورات به صورت متوالی توسط مفسر خط فرمان اجرا می‌شود.
یکی دیگر از ویژگی‌های کدهای اسکریپتی آن است که به جای پردازنده کامپیوتر که برنامه‌‌ها کامپایل شده را اجرا می‌کند، کدها توسط برنامه دیگری اجرا می‌شوند. این مساله می‌تواند باعث کندتر شدن سرعت اجرای کدهای اسکریپت در مقایسه با برنامه‌ها و کدهای دیگر شود. البته زبان‌های اسکریپتی به طور معمول در مقایسه با زبان‌های برنامه نویسی دیگر آسان تر و سریع‌تر هستند. در مولتی مدیاها اسکریپت به دنباله‌ای از دستور العمل‌ها گفته می‌شود که یک توالی،یک دنباله چند رسانه‌ای صدا و تصویر و نتایج احتمالی آن‌ها را نشان می‌دهد.

مقایسه زبان‌های اسکریپتی با زبان‌های برنامه نویسی دیگر

بعد از آن که با ویژگی‌های اسکریپت آشنا شدیم، در این بخش می‌خواهیم بدانیم که این زبان برنامه نویسی با زبان‌های دیگر دقیقا چه تفاوت‌هایی دارد؟

• برای برنامه نویسی با کدهای اسکریپت چون ممکن است بخش‌های زیادی از برنامه از قبل در یک کد مخصوص نوشته شده باشد، کدنویسی نیاز به زمان کمتری دارد، در حالی که برای نوشتن برنامه‌های دیگر شما نیاز دارید همه خطاها را به صورت دستی بنویسید.
• زبان‌های اسکریپتی برای اجرا نیاز به یک مفسر دارند، در حالی که دیگر زبان‌های برنامه نویسی قبل از اجرا کامپایل می‌شوند.
• در مواردی دیگر برنامه‌های کد نویسی محدودیت بیشتری نسبت به برنامه‌های اسکریپتی دارند. برای مثال یک برنامه دسکتاپ و یا تلفن همراه با دیگر کدهای برنامه نویسی می‌تواند محدودیت‌های قابل توجهی داشته باشد.
• اسکریپت‌ها به صورت سنتی قابل کامپایل نیستند و باید ابتدا به سورس منتقل شده و سپس اجرا شوند.
• یادگیری و اجرا برنامه‌های اسکریپتی در مقایسه با برنامه ‎های دیگر ساده تر است.

آیا اسکریپت حتما تحت وب است؟

همان طور که در بالا نیز اشاره شد، زبان‌های نوشته شده با اسکریپت به کامپایل نیاز ندارد و بر روی مرورگر اجرا می‌شوند، از این رو نمی‌توان آن‌ها را اسکریپت‎های تحت وب دانست. زیرا ممکن است این برنامه‌ها با زبان‌های مبتنی بر ویندوز نوشته شده باشند و بر روی وب قابل اجرا نباشد.

مزایا و معایب استفاده از کدهای اسکریپتی

یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از این کدهای برنامه‌های برنامه نویسی، اپن سورس بودن آن است. با توجه به اپن سورس بودن کدها شما می‌توانید به تنوع زیادی از کدهای نوشته شده دسترسی داشته باشید و بتوانید سوال‌ها و ایرادهای خود را از تعداد زیادی از متخصصان که در این زمینه فعال هستند، بپرسید. اپن سورس بودن کدهای برنامه نویسی به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی ویرایش کنید و بتوانید آن‌ها را تغییر دهید.
همان طور که در بالا نیز اشاره شد، با توجه به آماده بودن حجم قابل توجهی از کدهای برنامه نویسی اسکریپتی، نوشتن یک برنامه کامل صفر تا صد زمان بسیار کمتری در مقایسه با زبان‌های برنامه نویسی دیگر نیاز خواهد داشت. این زبان برنامه نویسی به راحتی در برابر سیستم‌ عامل های مختلف قابل انتقال است. سادگی نرم افزار باعث می‌شود که یادگیری آن نیز در زمان کوتاهی انجام شود.
با توجه به اپن سورس بودن کدهای برنامه نویسی، بسیاری از شرکت‌ها به خصوص سازمان‌هایی با امنیت بالا، ترجیح می‌دهند از کدهای دیگر به جز کدهای اپن سورس استفاده کنند. از این رو اسکریپت برای برخی از سازمان‌ها و نرم افزارها چندان کد کاربردی به شمار نمی‌رود.
از دیگر معایب اسکریپت می‌توان به این موضوع اشاره کرد که پیش از اجرای کدهای آن، کاربر نیاز دارد که یک برنامه جداگانه دیگر برای تفسیر کدها نصب کند.
همان طور که در بالا نیز اشاره شد، اجرای این نوع از کدهای برنامه نویسی می‌تواند در مقایسه با کدهای دیگر زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

بهترین و شناخته شده ترین زبان‌های اسکریپت کدامند؟

در حال حاضر از زبان‌های اسکریپت مختلفی در سراسر جهان برای نرم افزارهای مختلف استفاده می‌شود. از این میان تعدادی از این زبان‌های برنامه نویسی پیشرفته‌تر و پر کاربردتر هستند. در ادامه کمی بیشتر با این زبان‌ها آشنا خواهیم شد.

جاوا اسکریپت

جاوا اولین زبان اسکرپیتی است که به عنوان گویشی از زبان ECMScript نیز شناخته می‌شود. این زبان از برنامه‌های شی گرا مبتنی بر نمونه پشتیبانی می‌کند. کدهای جاوا اسکریپت بیشتر بر روی سیستم کاربر اجرا می‌شوند.

پایتون

پایتون دومین زبان برنامه نویسی محبوب دنیا شناخته شده و در حال حاضر بسیاری از افراد در سایت‌های شخصی، سازمان‌ها و نرم افزارهای مختلف از آن استفاده می‌کنند. منبع باز بودن، قابلیت ویرایش و خصوصی سازی و سادگی فهم و کدنویسی این زبان را به دومین زبان محبوب در جهان تبدیل کرده است. این زبان از برنامه‌های شی گرا و ساخت یافته پیروی می‌کند.

PHP

این زبان برنامه نویسی یکی از شناخته شده‌ترین و پر کاربردترین زبان‌های اسکریپت است که کاربردهای بسیار زیادی دارد. PHP از شی گرا استفاده کرده و در طراحی بک اند سایت‌ها بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. PHP برای ایجاد ویژگی‌های پیشرفته به صفحات وب از HTML نیز کمک خواهد گرفت.

Ruby

از دیگر زبان‌های اسکریپت می‌توان به زبان رابی اشاره کرد. این زبان نیز از زبان شی گرا استفاده کرده و بسیار قابل فهم و ساده است.

Groovy

این زبان برنامه نویسی اسکریپتی برای ماشین‌های مجازی جاوا نوشته شده و می‌توانید از کتابخانه‌های جاوا برای گسترش آن نیز استفاده کنید.

پرل

این زبان برنامه نویسی نیز شی گرا بوده و از آن ها برای بک دورها استفاده می‌شود. از این زبان برنامه نویسی نیز برای ایجاد پلتفرم‌های تحت وب نیز استفاده می‌شود.

کاربردهای زبان برنامه نویسی اسکریپت

اسکریپت و زبان‌های برنامه نویسی آن کاربردهای مختلفی در دنیای نت و دیجیتال دارند. اسکریپت‌ها برای خودکار سازی فرآیندهای کامپیوتری و تولید صفحات وب استفاده می‌شوند. اسکریپت‌ها همچنین می‌توانند تعداد زیادی کد را همزمان و در یک فایل اجرا کنند. در اسکریپت نویسی و اجرای برنامه، کدها معمولا به همان ترتیبی که نوشته شده‌اند، اجرا می‌شوند. در ادامه با برخی از آن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

توسعه صفحات وب

یکی از مهم‌ترین کاربردهای اسکریپت نویسی، توسعه صفحات وب است. در نتیجه کاربران شما حتی اگر از مرورگرهای قدیمی نیز استفاده کنند، شما به واسطه طراحی و توسعه وب مطمئن هستید که کاربران سایت شما را به طور کامل می‌توانند مشاهده کنند.

ساخت وب سایت‌های متحرک

سایت‌های استاتیک در دنیای حاضر به هیچ وجه نمی‌توانند با سایت‌های پویا و متحرک رقابت کنند. اگر شما تنها به ساخت یک صفحه استاتیک اکتفا کنید، تنها بعد از مدت کوتاهی اغلب کاربران خود را از دست خواهید داد. یکی دیگر از کاربردهای زبان‌های اسکریپت نویسی آن است که با طراحی و ساخت یک سایت پویا، باعث افزایش تعامل کاربران با سایت شما شده و به موفقیت شما کمک قابل توجهی خواهد کرد.

محاسبات ریاضی

یکی دیگر از کاربردها و مزایای برنامه‌های اسکریپت، وجود کتابخانه‌های استاندارد ریاضی است. شما می‌توانید به راحتی از کتابخانه‌های ریاضی موجود در اسکریپت‌ها استفاده کرده و محاسبات ریاضی بسیار پیچیده را نیز انجام دهید. جالب است بدانید سایت‌هایی که محاسبات مختلف ریاضی را برای کاربران انجام می‌دهند نیز از الگوریتم‌های موجود در کتابخانه زبان‌های برنامه نویسی اسکریپت استفاده می‌کنند.

ساخت برنامه موبایل

در حال حاضر تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از 65 درصد افراد ترجیح می‌دهند برای اتصال به نت، سایت و یا نرم افزارهای تحت وب از تلفن همراه به جای لپ تاپ و یا کامپیوتر استفاده کنند. از این رو برای موفقیت در کسب و کار خود بیش از هر چیز باید به فکر ساخت برنامه برای موبایل باشید. زبان‌های اسکریپت به خصوص جاوا اسکریپت بهترین گزینه برای ساخت برنامه‌های موبایل به شمار می‌روند.

هک وب

همان طور که در بالا نیز اشاره شد، با توجه به اپن سورس بودن زبان‌های برنامه نویسی اسکریپت و دسترسی عموم به آن بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها با سیستم امنیتی بالا از آن استفاده نمی‌کنند. یکی از کاربردهای اسکریپت هک کردن وب سایت‌ها توسط هکرها و گروه‌های جاسوسی است.

ساخت بازی

تا چند سال گذشته برای ساخت بازی‌ها از افزونه‌های مرورگر وب استفاده می‌شد اما با گذشت زبان برنامه نویسان به استفاده از زبان‌های برنامه نویسی به خصوص جاوا اسکریپت روی آوردند. از معروف ترین بازی‌هایی که با جاوا اسکریپت نوشته شده می‌توان به swoop و missile اشاره کرد.

توسعه هنر

یکی دیگر از کاربردهای حرفه‌ای زبان‌های برنامه نویسی اسکریپت به همراه html5 طراحی‌های دو بعدی و سه بعدی چشمگیر و بسیار زیبا است. ظهور اسکریپت در زمینه طراحی‌های دیجیتال را می‌توان یک نقطه عطف بسیار مهم و چشمگیر در این زمینه دانست.

قابلیت پروسه‌ای بودن

زبان‌های برنامه نویسی اسکریپتی به خصوص جاوا اسکریپت تمامی قابلیت‌های یک زبان پروسه‌ای را دارند. امکان چک کردن حلقه‌ها، شرایط و شروط، امکانات انشعاب و غیره از دیگر کاربردهای اسکریپت است.

از اسکریپت نویسی همچنین در موارد زیر نیز استفاده می‌شود:
⦁ اجرای خودکار برنامه‌ها در پس زمینه
⦁ ساخت بازی‌ها
⦁ حذف داده‌ها
⦁ ارسال ایمیل‌های انبوه
⦁ ایجاد برنامه‌های کاربردی
⦁ استخراج اطلاعات از مجموعه داده‌ها
⦁ خودکار سازی انجام برخی از کارها

جمع بندی

اسکریپت به مجموعه کدهایی گفته می‌شود که به صورت آماده و از قبل نوشته شده، وجود دارد. در زبان‌های برنامه نویسی تحت اسکریپت می‌توان از این کدها برای سهولت و سرعت کار استفاده کرد. اسکریپت مزایا و کاربردهای قابل توجهی در دنیای وب و دیجیتال داشته و دارای زبان‌های برنامه نویسی مختلفی مانند پایتون، رابی، php، جاوا اسکریپت و غیره است.