همه ما می‌دانیم که رقبای قدرتمند و قدیمی چالشی بزرگ بر سر راه کسانی است که به تازگی تصمیم گرفته‌اند وارد کسب و کاری جدید شوند. در برخی از حوزه‌ها رقبایی وجود دارند که تنها هزینه تبلیغات آنها برابر با میزان فروش سالانه کسانی است که تازگی وارد بازار شده‌اند. استراتژی های مختلفی وجود دارند تا این افراد نیز بتوانند در کنار رقبای قدرتمند، کسب درآمد کنند. یکی از این روش‌ها استراتژی نیچ مارکتینگ یا گوشه بازار است. با ادامه متن همراه شوید تا با مفهوم گوشه بازار و همچنین مزایای آن آشنا شوید.

نیچ مارکتینگ چیست؟

اگر از آن دسته از افرادی هستید که قصد دارید فعالیت تازه‌ای را شروع کنید و وارد بازار جدیدی شوید و می‌خواهید محصولات و خدمات خود را در آن معرفی کنید، بی شک با رقبای بسیار قوی و بزرگ در این حوزه مواجه خواهید شد. حال سوال این است که چه استراتژی می توانید به کار ببرید که بدون ایجاد حساسیت برای رقبای بزرگ، کسب درآمد کنید؟ یکی از راه های کسب درآمد در فعالیتی جدید که می خواهید وارد آن شوید، استفاده از قسمتی از بازار است که بزرگان این حوزه به سراغ آن نرفته اند. این نوع فعالیت ها را در اصطلاح نیچ مارکتینگ می‌گویند.
نیچ مارکتینگ (Niche Marketing) یا همان گوشه بازار یا بازاریابی گوشه‌ای به معنی متمرکز کردن فعالیت‌های بازاریابی در قسمت کوچکی از بازار است. به قسمتی از بازار که کمپانی‌ها و برندهای بزرگ به هر دلیلی به آنها وارد نشده‌اند و همچنان بکر باقی مانده‌اند، نیچ مارکت می‌گویند. شرکت‌ها و کمپانی‌هایی که استراتژی بازاریابی خود را بر اساس این نوع بازارها بنا می‌کنند و نیازهای آنها را برطرف می کنند، به اصطلاح نیچ مارکتینگ گویند. در واقع می‌توان گفت که نیچ مارکتینگ یک استراتژی و فرصت عالی و کاربردی برای کسب و کارهای کوچکتر است تا بتوانند با بودجه‌ای کم، خدمات و یا محصولاتشان را به مشتریان خاصی ارائه دهند.

تفاوت بین بازاریابی عمومی با بازاریابی گوشه‌ای

همان طور که در بالا اشاره کردیم، در بازاریابی گوشه‌ای، شرکت‌ها و کمپانی‌ها سعی می‌کنند استراتژی بازاریابی را بر اساس نیازهای قشر خاصی از جامعه تعریف کنند. این شرکت‌ها به جای ورود به بازار انبوه، تمرکز بر روی یک گوشه از بازار را انتخاب می‌کنند. همه ما می دانیم که نیازهای بازار بی‌شمار هستند. شرکت‌ها می‌توانند با دانش عمیق در مورد مشتریان خود، اطمینان حاصل کنند که محصول و یا خدمات ارائه شده آنها مورد توجه مشتریان هدف قرار می‌گیرد.
در مقابل بازاریابی گوشه‌ای، بازاریابی عمومی قرار دارد. این نوع بازاریابی بدون در نظر گرفتن قشر خاصی از جامعه سعی می کنند خدمات و یا محصولات استاندارد را ارائه دهد تا مورد توجه مشتریان بیشتری قرار گیرد. در این نوع بازاریابی هدف به بخش‌های کوچکتر و جداگانه تقسیم نمی‌شود. در این نوع بازاریابی شرکت‌ها معمولا به جای سود کم در حاشیه بازار، بر روی حجم بالای فروش تمرکز خواهند کرد.

مزایای نیچ مارکتینگ

چرا از نیچ مارکتینگ استفاده کنیم؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت که نیچ مارکتینگ می تواند فواید زیادی برای کسب و کارها داشته باشد. اولین مزایای استفاده از بازاریابی گوشه ای می توان به بازار رقابتی خلوت اشاره کرد. زمانی که شما تصمیم می گیرید که کالا یا خدمات خاصی را ارائه دهید، بی شک کمپانی های  کمتری می توانند با شما رقابت کنند. هر چه رقبای شما کمتر باشد، برای شما بهتر است و راحت تر می توانید کالا و خدمات خود را ارائه دهید.
زمانی که شما شناخت خوبی از مخاطبان خود پیدا کردید و یک گوشه از بازار را برای ارائه کالا و خدمات انتخاب کردید، دیگر برای جذب مخاطب به بی راهه نخواهید رفت. با شناخت کامل از مخاطبان خود، دیگر شما هزینه و زمان خود را صرف پلتفرم هایی نمی کنید که مخاطبان شما در آن حضور ندارند. با توجه به اینکه در نیچ مارکتینگ با گروه خاصی از افراد سروکار دارید، می توانید از عکس ها، عبارات و کلمات خاصی استفاده کنید که به سادگی بتواند در دل مخاطبانتان بنشیند. شما می توانید به سادگی به زبان خودشان حرف بزنید و با آن ها ارتباط قوی تری برقرار کنید.
سود بالا می تواند از دیگر مزایای استفاده از نیچ مارکتینگ باشد. با توجه به اینکه در نیچ مارکتینگ یک بازار کم رقابت است، از این رو شرکت ها و کمپانی هایی که از این استراتژی استفاده می کنند، می توانند محصولات و یا خدمات خود را با قیمتی بالا ارائه دهند. معمولا کسانی که در این بازارها فعالیت می کنند محصولات و خدمات خاصی و انحصاری را ارائه می دهند، از این رو مصرف کنندگان حاضر به پرداخت مبلغ بالاتری هستند.
بازاریابی گوشه ای می تواند برای زمانی که می توانیم مشتریان خود را بر اساس ویژگی خاصی دسته بندی کنیم، مفید باشد. مشتریان می توانند بر اساس ویژگی هایی همچون موقعیت جغرافیایی، سن و سال، میزان درآمد و … دسته بندی شوند و بر اساس سلیقه و علایق آنها محصولات و خدمات خود را به آنها ارائه دهید. با توجه به بازار هدف می توانید میزان سطح کیفیتی محصول ارائه شده، قیمت محصول و یا شیوه‌ی ارائه‌ی آن (از جمله محصول دارای تخفیف، عمده‌فروشی و …) را تعیین کنید.
در کل می توان گفت که از مزایای استفاده از نیچ مارکتینگ می توان به جلب رضایت کامل مخاطبان هدف، ایجاد پایگاهی از مشتریان وفادار، باز شدن دریچه ای به سوی بازارهای بزرگتر و البته برتری نسبت به رقبا به علت خاص بودن محصولات و یا خدمات اشاره کرد.

نیچ مارکتینگ برای چه کسب و کارهایی مفید است؟

استراتژی نیچ مارکتینگ معمولاً برای استارتاپ هایی که در یک حوزه خاص با افرادی مشخص کار می کنند گزینه ای ایده آل است. کسانی که به تازگی مایل هستند وارد بازار شوند و توانایی رقابت با رقبای بزرگ و قدرتمند را ندارند، می توانند از بازاریابی گوشه ای بهره ببرند. کسانی هم که تمایل دارند با سرمایه کم کسب درآمد کنند نیز نیچ مارکتینگ می تواند انتخابی هوشمندانه باشد. البته لازم به ذکر است که تنها شرکت ها و کمپانی های کوچک به این نوع بازاریابی تمایل ندارند؛ گاهی شرکت های بزرگ هم از این استراتژی استفاده می کنند.
یکی از سوالات متداول در زمینه نیچ مارکتینگ این است که در چه شرایطی لازم است کسب و کارها از این استراتژی استفاده کنند؟ اگر کسب و کارها در یکی از شرایط زیر قرار بگیرد، استفاده از استراتژی نیچ مارکتینگ روند رشد کسب و کار را بهبود می بخشد.
1. زمانی که تعداد رقبا در کسب و کار شما زیاد است.
2. زمانی که بازار کسب و کار شما اشباع شده است.
3. زمانی که تازه وارد هستید و قدرت چندانی برای رقابت با رقبای قدرتمند ندارید.
4. زمانی که در زمینه کسب و کار خود قدرتمند هستید اما دوست دارید نسبت به رقبای خود متمایز باشید.

چگونه مخاطب های بازاریابی نیچ مارکتینگ را پیدا کنیم؟

قبلا به این موضوع اشاره کردیم که لازم است مشتریان را بر اساس ویژگی های خاصی دسته بندی کنید؛ تقسیم بندی های متفاوتی برای این کار وجود دارد که می توانید با توجه به کسب و کار خود مناسب‌ترین روش را انتخاب کنید. هر چقدر بیشتر در پیدا کردن بازار هدف دقیق تر باشید و بهتر بازار هدف خود را بشناسید، موفق‌تر عمل خواهید کرد.
1. نیچ مارکتینگ بر اساس موقعیت جغرافیایی: در این دسته‌بندی افراد را طبق موقعیت مکانی آنها دسته‌بندی کنید. برای مثال سامانه درخواست تاکسی که برای یک منطقه خاص طراحی شده است.
2. نیچ مارکتینگ بر اساس جمعیت شناسی: یکی از پارامترهایی که می¬توان افراد را در دسته های خاصی قرار داد می توان به سن، جنسیت، شغل، طبقه اجتماعی، میزان تحصیلات، میزان درآمد و … اشاره کرد. این پارامترها گزینه‌های مناسبی هستند تا شما بتوانید بازار هدف خود را در بین آنها انتخاب کنید. برای مثال می توان به فروش کفش های زنانه اشاره کرد.
3. نیچ مارکتینگ بر اساس روانشناسی: در تقسیم بندی بر اساس روانشناسی می توان افراد را با توجه به ویژگی های شخصیتی، عقاید، سبک زندگی و … دسته‌بندی کرد. در این روش می توانید بیشتر و بهتر افراد را بشناسید. برای مثال می توان به طراحی بازی های کامپیوتری به سبک جنگی اشاره کرد.
4. نیچ مارکتینگ بر اساس محصول: یکی دیگر از راه¬های استفاده از نیچ مارکتینگ می توان به مرحله تولید محصول اشاره کرد. شما می توانید یک محصول خاص و گاهی منحصر به فرد را تولید کنید و روی آن محصول تمرکز کنید. شما می توانید تنها یک محصول یا خدمت را ارائه کنید و در کنار آن به مشتری مداری و سایر خدمات آن توجه کنید. برای مثال می توان به جای یک گل خانه بزرگ با انواع مختلف گل، انواع مختلف کاکتوس ها را در اندازه های متفاوت و در شکل های مختلف ارائه کنید.
5. نیچ مارکتینگ بر اساس قیمت: در این دسته بندی بر روی قیمت تمرکز کنید. محصول شما یا معمولی و ارزان قیمت است و یا بسیار لوکس و خاص با قیمت بالا. در این دسته بندی لازم است حتما به نوع محصول، موقعیت جغرافیایی، جمعیت شناسی و روانشناسی دقت کنید.

چگونه می توان گوشه بازار را برای ارائه خدمات و یا محصولات خود پیدا کرد؟

برای اینکه بتوانید محصولات و یا خدمات خود را ارائه دهید طوری که بیشتر دیده شود، لازم است ابتدا شکافی که در بازار برای بر طرف کردن نیاز یک گروه خاص از مشتریان وجود دارد و کمتر کسی به آن توجه کرده است را پیدا کنید. البته می توانید به قسمتی از بازار وارد شوید که کاملاً بکر است و تا به حال کسی به آن توجه نکرده است و شما اولین نفری هستید که آن را شناسایی کرده است. زمانی که حوزه فعالیت و مشتریان هدف خود را شناسایی کردید می توانید از استراتژی های بازاریابی هدفمند استفاده کنید تا پیام خود را به مشتریان برسانید.
یکی از روش های ساده برای اینکه بفهمید که کسب و کارهای رقیب شما به چه دسته ای از مخاطبان محصولات و خدمات خود را ارائه می دهند، استفاده از ابزار پر کاربرد گوگل است. با سرچی ساده در گوگل می توانید بفهمید که رقبای شما روی چه گوشه ای خاص از بازار تمرکز کرده اند. از کلمات پیشنهادی گوگل می توانید برای انتخاب بازار هدف استفاده کنید. زمانی که یک کلمه را در گوگل سرچ می کنید، گوگل کلمات مرتبطی را که بیشترین سرچ را در بین کاربران داشته به شما پیشنهاد می دهد. این کلمات کلیدی پیشنهادی گوگل می تواند گزینه ای مناسب برای انتخاب بازار هدف در نیچ مارکتینگ باشد.
علاوه برگوگل، ابزارهای زیادی برای سرچ کلمات کلیدی که می تواند برای شما مفید باشد در دسترس هستند. این ابزارها هم مانند کلمات پیشنهادی گوگل کار می کنند، البته با دقتی بالاتر. از جمله ابزارهای قدرتمند در این زمینه می توان به سایت mangools.com و moz.com اشاره کرد.

چطور می توان بازاریابی گوشه ای را به کار برد؟

نیچ مارکتینگ با مطرح کردن سوالاتی برای بهبود فعالیت در دست اقدام آغاز خواهد شد. شما لازم است پس از انتخاب مشتریان هدف جواب سوالات زیر را با دقت بررسی کنید.
• مشتریان انتخابی در شبکه های اجتماعی چه چیزهایی را دنبال می کنند؟
• یا اینکه چه مجله و یا روزنامه ای را مطالعه می کنند؟
• به چه وب سایت هایی علاقه دارند؟
• چه نوع تبلیغاتی بیشتر بر روی آنها تاثیر گذار است؟

با جمع آوری اطلاعات و ویژگی های مشتریان می توانید متناسب با آن، بازاریابی را شروع کنید. تکنیک ها و روش‌های بازاریابی می‌تواند بسته به ارزش های بازار هدف متفاوت باشد. گاهی لازم است به صورت نامحسوس بازاریابی شود و گاهی هم باید واضح و آشکار بازاریابی کنید.

در کل می توان گفت که نیچ مارکتینگ در 7 مرحله قابل اجراست.
• مرحله اول: پیدا کردن و انتخاب بخشی از بازار که نیاز خاص و برآورده نشده‌ای دارند.
• مرحله دوم: انجام تحقیقات در مورد بازار برای مشخص شدن اندازه بازار است.
• مرحله سوم: لازم است از امکان پذیری برندینگ در نیچ مارکتینگ مطمئن شوید.
• مرحله چهارم: لازم است کانال های توزیع را به خوبی شناسایی کنید.
• مرحله پنجم: برنامه ریزی برای دستیابی به بازار
• مرحله ششم: لازم است ایده ها و فعالیت های خود را اجرا کنید.
• مرحله هفتم: لازم است به صورت مداوم بازار را رصد کنید تا فرصت ها و تهدیدات را شناسایی کنید و از امکان ادامه استراتژی مطمئن شوید.

جمع بندی

به صورت کلی می توان گفت که نیچ مارکتینگ مثل یک سوخت قوی، موتور کسب و کار را روشن می کند. لازم است برای موفقیت در نیج مارکتینگ از استراتژی های خاص و کاربردی که به آنها اشاره شد، استفاده کنید تا بتوانید در گوشه بازار موفق عمل کنید. نیچ مارکتینگ به دلیل نبود رقبای زیاد، هدف قرار دادن بخش خاصی از بازار و همچنین نیاز به سرمایه کم یکی از روش های مفید دیجیتال مارکتینگ است که برای کسانی که می‌خواهند وارد بازار کسب و کار شوند، گزینه ای مفید و کاربردی است. با برنامه ریزی و همچنین نیازسنجی مناسب و انتخاب درست بازار هدف و مشتریان هدف به سادگی می توان در نیچ مارکتینگ موفق شد.